Lideri i partisë në pushtet në Republikën Srpska, Milorad Dodik, ka shkaktuar një ortek kritikash nga pala boshnjake me propozimin e tij për të krijuar një entitet të tretë në Bosnjë dhe Hercegovinë me qëllim mbrojtjen e të drejtave politike të kroatëve, raportuan mediat boshnjake të martën. Dodik ka vite që mbështet riorganizimin e Bosnjës dhe Hercegovinës përmes krijimit të një entiteti të tretë dhe pretendon se shumica e kroatëve dhe përfaqësuesve të tyre politikë e duan këtë, por nuk guxojnë ta mbështesin hapur. Ai e përsëriti këtë të hënën pas takimit me presidentin e HDZ BiH, Dragan Çoviç, në Banja Luka.
Propozimi i Dodik
“Ne besojmë se zgjidhja e përhershme do të ishte që Bosnja dhe Hercegovina të organizohej duke pasur tre entitete”, tha Dodik në emër të Aleancës së tij të Social Demokratëve të Pavarur (SNSD), partisë që është shtylla kurrizore e koalicionit qeverisës në RS dhe është gjithashtu pjesë e qeverisë në nivel shtetëror. Ai tha se Federata e BiH duhet të ndahet në një entitet boshnjak dhe kroat, të cilat do të bëheshin njësi zgjedhore në mënyrë që askush të mos mund të ndërhynte në vendimet zgjedhore të anëtarëve të njërit prej dy popujve përbërës. Çoviç, i cili mbërriti në Banja Luka së bashku me Kryetaren e Këshillit të Ministrave të BiH, Borjana Krišto, nuk e përmendi entitetin e tretë. Ai tha se HDZ e BiH kryesisht mbështet sigurimin e barazisë së popullit kroat përmes ndryshimeve në ligjin zgjedhor dhe dëshiron ta shohë BiH si një shtet të qëndrueshëm.
Reagimet
“Ne jemi të përkushtuar ndaj një marrëveshjeje”, tha Çoviç, duke thënë se partneriteti midis HDZ BiH dhe SNSD do të mbetet në fuqi deri në zgjedhjet e ardhshme në tetor 2026. Këto dy parti janë në një koalicion formal në nivel shtetëror, dhe ai përbëhet gjithashtu nga SDP BiH, Populli dhe Drejtësia (NiP) dhe Partia Jonë (NS), e cila ka selinë në Sarajevë. Pikërisht nga këto tre parti pasuan menjëherë reagime të ashpra ndaj propozimeve të Dodikut. Ministri i Punëve të Jashtme i Bosnjës dhe Hercegovinës dhe kreu i NIP-it, Elmedin Konakoviç, e vlerësoi këtë si një provokim qëllimi i të cilit është transferimi i krizës nga RS, e cila lindi pasi ai u dënua dhe u shkarkua nga posti i presidentit të entitetit, në Federatën e Bosnjës dhe Hercegovinës. “Entiteti i tretë është po aq real sa shkëputja për të cilën Dodik ka gënjyer prej vitesh. Do të ndodhë, kurrë”, tha Konakoviç.
Ndarja e radhës
Nermin Nikshiç, president i SDP BiH dhe Kryeministër i Federatës, kishte një mesazh të ngjashëm për Dodikun. “Nuk do të ketë ndarje shtesë të Bosnjës dhe Hercegovinës”, tha ai, duke pohuar se në Federatën e BiH është e mundur të ndërtohet një sistem në të cilin ka vend për të gjithë popujt dhe qytetarët përbërës, ndryshe nga RS ku diskriminimi është në veprim çdo ditë. Sabina Çudiç, e cila u zgjodh presidente e re e partisë sonë javën e kaluar, ishte edhe më e ashpër ndaj Dodikut. “Ti nuk je president, nuk je në krye, je një pensionist politik që po përpiqet të mbajë pulsin në vend që të bëjë armiq dhe të shpikë përçarje”, tha Çudiç.
Synimet e Dodik
Pavarësisht këtij fakti, Dodik ka ruajtur kontrollin mbi levat e pushtetit në RS përmes qeverisë që ai vendosi, ndërsa në nivel shtetëror ai ende kontrollon dy ministra në Këshillin e Ministrave, pa pëlqimin e të cilëve nuk mund të merren vendime. SNSD ka gjithashtu tre nga pesë përfaqësues në grupin serb në Dhomën e Popullit të Parlamentit të BiH, kështu që kjo parti mund të bllokojë miratimin e ligjeve që nuk i pëlqejnë duke u larguar nga seancat në çdo kohë. Testi kryesor i ndikimit të vërtetë politik të Dodikut midis serbëve të Bosnjës do të jenë zgjedhjet e parakohshme për presidentin e RS-së, të planifikuara për 23 nëntor. Dodiku tani po përpiqet të vendosë në atë pozicion bashkëpunëtorin e tij të hershëm dhe ish-ministrin e policisë, Sinisha Karan, ndërsa opozita ka nominuar Branko Blanushën, një profesor në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike në Banja Luka, si kandidatin e saj. Blanusha tha se kjo është gjithashtu e dëmshme për RS sepse, siç pretendon ai, ndryshimet në mënyrën se si merren vendimet në nivel shtetëror do të zvogëlonin ndikimin e atij entiteti.
