I shumënjohuri politolog me famë botërore Francis Fukuyama, aktualisht profesor në Universitetin Stanford në Shtetet e Bashkuara, tha se zgjedhjet e pritshme presidenciale amerikane do të jenë më të rëndësishme gjatë jetës së tij, jo vetëm për Shtetet e Bashkuara, por për të gjitha vendet në botë.
I pyetur se çfarë rezultatesh pret në zgjedhje, ai tha se nëse zgjedhjet do të mbaheshin nesër, kandidati demokrat Joe Biden do të fitonte, se Trump e mbylli vendin dhe se Amerika nuk udhëheq më botën demokratike si më parë.
“Eshtë procesi i kundërt krahasuar me demokratizimin. Por është interesante që Trump ka mbështetjen e 35 ose 40 përqind të qytetarëve amerikanë të cilët nuk janë të kënaqur me politikën e tij, por e duan atë”, tha Fukuyama në një takimi në internet – “Visa Cashless Forum 2020”, mbajtur në Kiev.
“Joe Biden do të fitonte zgjedhjet nesër”
Megjithatë, ai tha, 60 përqind e amerikanëve nuk e mbështesin Trump dhe besojnë se ai e ndan shoqërinë dhe po e çon vendin në drejtimin e gabuar.
“Ai nuk ka bërë asgjë për të përmirësuar shanset e tij dhe pandemia po punon kundër tij”, shpjegon Fukuyama, duke shtuar se debati i parë i kandidatëve presidencialë të SHBA, mbajtur të martën mbrëma në Cocnectitut, nuk ishte në nivelin e kërkuar.
“Trump donte të përmirësonte shanset e tij, por nëse do të kishim zgjedhje nesër, Biden do të fitonte”, tha ai.
Kur u pyet se si e sheh realitetin e ri pas krizës globale të koronavirusit dhe COVID-19, ai thotë se shihet nga fakti që ai nuk arriti të udhëtonte dhe të ishte i pranishëm drejtpërdrejt në tubimin në Kiev.
“Unë kam qenë në shtëpi për më shumë se shtatë muaj, shumë e pazakontë për mua, ndihem i shkëputur nga e gjithë bota”, tha Fukuyama, duke shtuar se pandemia është një lloj eksperimenti global, duke treguar se si shoqëria mund t’i mbijetojë asaj pandemie.
Ai nuk mendon se çështja e demokracisë ose mungesa e saj është thyer nga pandemia, por shton se qeveria është e mendimit se Kina e ka përballuar mirë virusin, dhe se shumica e vendeve demokratike nuk kanë arritur ta bëjnë këtë.
Trendet nacionaliste po forcohen përsëri
“Ka disa pika që kanë rëndësi në këtë. Së pari, sa shteti është në gjendje të sigurojë shtretër në spitale. Pastaj, sa ilaçe mund të sigurojë për të trajtuar të infektuarit. Pyetja e dytë është se sa shpejt shteti i përgjigjet epidemisë. Së treti, qytetarët duhet t’u besojnë qeverive. sepse nëse autoritetet rekomandojnë të mbajnë maska, njerëzit duhet t’i mbajnë ato”, shpjegon ai, duke shtuar se njerëzit duhet t’i besojnë njëri-tjetrit dhe çdo njeri duhet të ndihmojë dhe mbështesë tjetrin.
Siç shpjegon ai, nëse veprojmë me konkurrencë dhe nuk e mbështesim njëri-tjetrin, atëherë nuk do të mbijetojmë.
“Nëse nuk ka udhëheqës që kanë një rrugëdalje, atëherë ne nuk do të jemi të gatshëm të luftojmë COVID-19, dhe për këtë arsye as ministritë e shëndetësisë nuk do të përgjigjen mirë dhe as në kohën e duhur”, pohoi Fukuyama.
Shoqëria, shpjegon ai, si një e tërë nuk mund t’u përgjigjet mirë sfidave të tilla.
“Vendi im nuk e kuptoi situatën në kohë dhe kjo është arsyeja pse u përball me atë me të cilën po përballej”, tha ai.
I pyetur se çfarë mund të presim në të ardhmen, Fukuyama thotë se bota është në rrugën e duhur për zgjidhjen e krizës, por thekson se asnjë rrugëdalje konkrete nuk mund të parashikohet.
“Ne kemi kaluar shumë. Kriza ekonomike, kriza e 11 Shtatorit… është e rëndësishme të kesh një pasqyrë të gjerë në gjithçka, si dhe një kuptim të shoqërisë më të gjerë dhe të mendosh për atë që mund të pasojë”, tha ai.
Sidoqoftë, ai shton se i duket që bota nuk po shkon në drejtimin e duhur, sepse në vitet e fundit tendencat nacionaliste janë forcuar përsëri, jo vetëm në ish-BRSS dhe në Evropën Lindore, por edhe në Evropën Perëndimore.
Demokracia, viktimë e kësaj kohe
“Njerëzit po veprojnë kundër migrantëve, kundër shtetasve të huaj dhe tashmë është bërë një përpjekje për të mbyllur kufijtë në mënyrë që njerëzit të mos udhëtojnë lirshëm, dhe në këtë mënyrë ne krijojmë mosbesim ndaj njëri-tjetrit. Udhëheqësit e shteteve po kërkojnë sa më shumë pushtet”, tha ai.
Fukuyama argumenton se nga njerëzit kërkohet të jenë në shtëpi, të mbyllur në katër mure dhe shumë udhëheqës e përdorin këtë jo për të zhvilluar demokracinë, por për të konsoliduar pushtetin në duart e tyre.
“Shtetet me regjime autokratike, të tilla si Kina, kanë përfituar nga situata për të krijuar legjislacion të ri. Vendet autokratike po bëjnë gjithnjë e më shumë presion mbi popullsinë e tyre”, shpjegon ai, duke shtuar se tani është e qartë se çfarë po ndodh në shumë vende të botës.
“Demokracia është një viktimë e kësaj kohe”, përfundoi Fukuyama.
