Një shprehje thotë: “Kur Amerika teshtin, botën e zë gripi”.
Humbja e zgjedhjeve presidenciale nga Donald Trump, mbajtësi aktual i flamurit të populizmit nacionalist, është si një teshtimë e fortë, e cila dëgjohet në të gjithë botën nga mbështetësit e tij.
Por një teshtimë nuk do të thotë se jeni ftohur. E djathta është një forcë e ngulitur, afatgjate në të gjithë botën, veçanërisht në Europë, e cila do të vazhdojë të formojë politikën e shoqërive.
Matthew Goodwin, një profesor në Universitetin e Mbretërisë së Bashkuar dhe ekspert i lëvizjeve populiste, tha se këto lëvizje të krahut të djathtë ishin “diçka që nuk do të zhdukeshin shpejt”.
“Pothuajse të gjitha lëvizjet e mëdha, të suksesshme populiste që kemi pasur – familja Le Pen në Francë, Lega Nord në Itali, Partia Popullore Zvicerane, Partia e Pavarësisë e Mbretërisë së Bashkuar – shumë nga këto lëvizje kanë qenë të pranishme dhe jo vetëm për vite, por për dekada”, pohoi ai.
Ata që shpresojnë në një fund të shpejtë dhe të pastër të presidencës së republikanit amerikan do të zhgënjehen. Lideri i tyre mund të largohet nga Shtëpia e Bardhë, por votuesit e Trump nuk janë të gatshëm të heqin dorë nga lufta.
Pavarësisht nëse janë ekonomike, politike ose sociale, konvulsionet e SHBA-së shpesh shfaqen në pjesën tjetër të botës. Zhvillimet në vendet dhe rajonet e tjera formohen kryesisht nga realitetet e brendshme, por i tillë është dominimi i kulturës amerikane, transmeton abcnews.al
Vëzhguesit e huaj gjithashtu kanë qenë gjithmonë të etur për të mësuar nga zgjedhjet presidenciale të Amerikës, të cilat janë të pashembullt në rëndësinë, shkallën, koston dhe mbulimin e tyre.
Ky vit nuk është ndryshe. Humbja e Trump është konsideruar nga disa si fillimi i mundshëm i një periudhe rënieje për populizmin e djathtë.
Trump sigurisht që është pjesë e kësaj tendence. Brexit dhe zhvendosja e Partisë Konservatore në të djathtë në Mbretërinë e Bashkuar, fitorja e Jair Bolsonaros në Brazil, suksesi i partive anti-vendosje në Itali, rrënjosja e autoritarizmit ksenofob në Hungari, forcimi i fuqisë shoqërore konservatore në Poloni, janë disa prej tyre.
Trump, i cili para vitit 2016 kishte një gjurmë të vogël politike, erdhi për të përfaqësuar nacionalizmin amerikan; të shihet si një demagog rreth të cilit izolacionistët, ungjillistët, klasa punëtore e bardhë përfshirë supremacistët e bardhë – mund të bashkohen.
Këto grupe dhe ndikimi i tyre elektoral do të qëndrojnë për shumë kohë edhe pasi ai të jetë larguar nga Shtëpia e Bardhë.
Amerikanët nuk dolën kundër Trumpizmit, diçka që demokratët po shpresonin. Trump ishte kandidati i dytë më i votuar në histori, pas Joe Biden. Presidenti fitoi më shumë vota midis votuesve hispanikë, votuesve me ngjyrë dhe grave të bardha. Ai fitoi terren në shtetet kryesore si Teksasi që demokratët kishin shpresuar të fitonin.
Trump do të konsiderojë mundësinë e kandidimit për president në 2024 ose do t’i japë bekimin një prej fëmijëve të tij për të nisur karrierën elektorale.
Biden fitoi duke krijuar një koalicion të gjerë votuesish. Sigurisht Biden u ndihmua nga fakti se po garonte kundër presidentit më të diskutueshëm dhe përçarës në historinë moderne.
Balotazhi i Senatit në Georgia do të rinovojë debatin për drejtimin e Partisë Demokratike – mosmarrëveshjet që republikanët do të shpresojnë të kthehen në një përçarje.
Një situatë e ngjashme vendosi centristin, Emmanuel Macron në krye të vendit në zgjedhjet presidenciale të Francës në vitin 2017.
Joe Biden “duke kapërcyer mosmarrëveshjet dhe duke mos qenë dogmatik” tregoi një aftësi të vlefshme që e ndihmoi atë të fitonte zgjedhjet, transmeton abcnews.al
Por të qenit president nuk do të ndalojë të djathtën populiste. Edhe pse duke u larguar, Trump vazhdon ende të pretendojë se zgjedhjet kanë qenë të manipuluara. Aleatët e tij në Kongres dhe media janë ata që po tensionojnë edhe më shumë situatën,
Shumica e votuesve të Trump nuk e pranojnë faktin që ai humbi.
GOP, ashtu si shumë parti politike europiane, u kthye në të djathtë për të zgjedhur një lider që gëzon një mbështetje shumë të madhe nga baza.
“E djathta ekstreme kurrë nuk mund të ketë sukses nëse partitë konservatore nuk i mbështesin ato,” tha Wodak, duke theksuar se Trump kishte përfituar nga mbështetja e partisë e vendosur në të njëjtën mënyrë si populistët e krahut të djathtë në Itali, Austri dhe gjetkë.
“Nuk më pëlqen të flas për analogji të së kaluarës, por fashistët nuk do të kishin ardhur kurrë në pushtet nëse nuk do të ishin mbështetur nga biznesi i madh,” shtoi Wodak, duke iu referuar ngritjes së fashizmit në Europën e shekullit 20.
“Unë mendoj se ky është një mësim për të gjithë”, tha Wodak. “Është shumë e rëndësishme të kundërshtosh një politikë të tillë neo-autoritare, të rendit dhe ligjit, dhe të mos biesh në këtë grackë për shkak të sundimit të pushtetit.”
Mësimi që kemi marre nga Europa gjatë 30-40 viteve të fundit është se ndërsa populistët mund të tërhiqen gjatë zgjedhjeve, ata zakonisht priren të qëndrojnë si lojtarë mjaft elastikë në sistemin politik,” tha Goodwin.
Megjithëse i kujdesshëm për të mos bërë krahasime të drejtpërdrejta midis Europës dhe SHBA-së – “Ka disa faktorë mjaft unikë nga një vend në tjetrin”, tha ai.
Goodwin vuri në dukje fuqinë e populizmit të krahut të djathtë. Ai përshkroi lëvizjet populiste të krahut të djathtë europian si “parti shumë të qëndrueshme me një elektorat të madh dhe agjende shumë të gjerë”.
Ata që e përshkruajnë presidencën e Trump si një devijim ose një gabim, ndoshta po humbasin drejtimin e vërtetë të GOP dhe të djathtës amerikane.
Nga David Brennan, Newsweek
