Në samitin e pritshëm të korrikut në Vilnius, aleanca e Atlantikut të Veriut NATO duhet të miratojë mijëra faqe planesh sekrete ushtarake që, për herë të parë që nga Lufta e Ftohtë, do të shpjegojnë në detaje mënyrën se si Aleanca do t’i përgjigjet një sulmi rus, raportoi Reuters.
Agjencia britanike thekson se ky është një ndryshim thelbësor sepse NATO-ja nuk ka pasur nevojë të krijojë plane të gjera mbrojtëse për dekada të tëra, duke udhëhequr luftërat në Afganistan dhe Irak, dhe duke pasur parasysh se Rusia post-sovjetike nuk është më një kërcënim ekzistencial.
Gati në çdo moment
Por ndërsa lufta më e përgjakshme në Evropë që nga viti 1945 po zhvillohet në Ukrainë, NATO tani po paralajmëron se gjithçka duhet të jetë në vend kur bëhet fjalë për planet shumë kohë përpara se të shpërthejë një konflikt me një kundërshtar si Moska.
“Ky është ndryshimi themelor midis veprimit të krizës dhe mbrojtjes kolektive: ne nuk e përcaktojmë radhën e ngjarjeve, por kundërshtarin tonë. Ne duhet të përgatitemi për faktin se një konflikt mund të shpërthejë në çdo moment”, tha një nga zyrtarët kryesorë ushtarakë të NATO-s, admirali Rob Bauer.
Duke theksuar planet e saj rajonale, siç thuhet nga Aleanca, NATO do t’u japë udhëzime vendeve anëtare se si të përmirësojnë forcat dhe logjistikën e tyre, sipas Reuters.
“Aleatët do të dinë saktësisht se çfarë forcash dhe aftësish duhet të kenë, duke përfshirë ku, çfarë dhe si t’i dislokojnë ato,” tha shefi i NATO-s Jens Stoltenberg kur u pyet për të komentuar dokumentet shumë të klasifikuara që, siç ishte rasti gjatë Luftës së Ftohtë, do të dislokojnë trupa të caktuara për mbrojtjen e rajoneve të caktuara.
Planifikim që nga viti 2014
Kjo zyrtarizon procesin e nisur nga aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014, i cili nxiti aleatët perëndimorë të vendosin njësi luftarake në lindje për herë të parë, me Britaninë e Madhe, Kanadanë dhe Gjermaninë secila duke marrë drejtimin në një nga shtetet baltike.
Por ndërsa shumë karakteristika ngjajnë me forcat ushtarake të NATO-s të para vitit 1990, disa faktorë kyç kanë ndryshuar për aleancën, e cila që atëherë është zgjeruar 1000 kilometra në lindje dhe është rritur nga një duzinë në 31 anëtarë.
Reuters shkruan se përfshirja e Finlandës në NATO vetëm muajin e kaluar dyfishoi kufirin e Aleancës me Rusinë në afro 2500 kilometra dhe detyroi një qasje më fleksibël ndaj dislokimit të forcave se më parë kur Gjermania konsiderohej zona kryesore luftarake.
Gjithashtu, Aleanca nuk po përgatitet më për një luftë të madhe bërthamore me Moskën dhe aleatët e saj – shumica e të cilëve tani janë në NATO, sipas Ian Hope, një historian në Shtabin Suprem të NATO-s për Fuqitë Aleate në Evropë (SHAPE).
“Ne nuk po parashikojmë më llojin e luftës që ishte Lufta e Ftohtë, ku forcat aleate do ta gjenin veten në fund të një sulmi të njëkohshëm nga anëtarët e Traktatit të Varshavës,” tha ai, duke shtuar se mund të jenë konflikte të rajonalizuara që duhen shtypur nga dislokimi i shpejtë i forcave.
Rrjedha e informacionit
Në të njëjtën kohë, interneti, dronët, armët hipersonike dhe rrjedha e shpejtë e informacionit paraqesin sfida të reja.
“E mira është se ne po flasim për transparencë në fushën e betejës. Me të gjithë satelitët dhe të gjithë informacionin mund të shohim se kriza po intensifikohet. Në Ukrainë, ne i kishim të gjithë treguesit pothuajse paraprakisht,” thotë gjenerallejtnant Hubert Cottereau, zëvendës shefi i shtabit të SHAPE.
Transparenca e lartpërmendur, thekson më tej Reuters, është një nga arsyet pse NATO, ndryshe nga kërkesat e shteteve baltike, nuk sheh nevojën për një rritje urgjente të numrit të forcave në lindje.
“Dislokimi masiv i trupave në kufi mund të krahasohet me një çekiç, në një çast do të kërkoni një gozhdë. Nëse rusët po grumbullojnë forca në kufi, atëherë ne jemi nervoz, dhe nëse po grumbullojmë trupa, atëherë ata janë nervozë”, paralajmëron Cottereau.
Megjithatë, është një detyrë e madhe për të përmirësuar në mënyrë drastike gatishmërinë e forcave, në vitin 2022 NATO ka rënë dakord të vendosë 300,000 trupa në gatishmëri të lartë, që është shumë më tepër se 40,000 në të kaluarën.
Rritja e financave
Mangësitë në kapacitetin e Aleancës për të prodhuar armë dhe municione të mjaftueshme janë gjithashtu të dukshme në luftën për të përmbushur kërkesat e Ukrainës, shkruan Reuters, duke shtuar se NATO duhet të përmirësojë logjistikën e lënë pas dore prej kohësh të nevojshme për të dërguar shpejt njësitë me hekurudhë ose rrugë.
Nevoja për financimin e zbatimit të planeve rajonale është një nga arsyet pse Stoltenberg u bëri thirrje liderëve të vendeve anëtare që të rrisin alokimet për forcat ushtarake të aleancës dhe kjo do të diskutohet edhe në Vilnius.
Zyrtarët e NATO-s vlerësojnë se do të duhen disa vite për të zbatuar plotësisht planet, por gjithashtu theksojnë se Aleanca mund të shkojë menjëherë në betejë nëse është e nevojshme.
“Ne jemi gati të shkojmë në betejë sonte. E dini, nuk mund të jeni kurrë mjaftueshëm gati, kurrë. Nëse është e nevojshme, ne duhet të jemi të aftë dhe të gatshëm të luftojmë sonte me atë që kemi”, tha Cottereau, shkruan Reuters.
