Ish politikani dhe avokati jugosllav dhe kosovar Azem Vlasi deklaron se, sipas mendimit të tij, Presidenti serb Aleksandar Vuçiç do të njihte pavarësinë e Kosovës nëse do të merrte Republika Srpska në këmbim, dhe thekson se Bashkimi Evropian është vetëm një ndërmjetësues në dialogun Kosovë-Serbi. përfundimin e suksesshëm të këtij procesi kanë Shtetet e Bashkuara, transmeton InfoShqip.
Vlasi beson se autonomia eventuale për veriun e Kosovës, e tanishme në dokumente “non-paper”, është e papranueshme dhe e dëmshme për serbët në jug të Ibrit.
Kohët e fundit, janë shfaqur dokumente “non-paper” në të cilat deklarohen modele të ndryshme për zgjidhjen e mosmarrëveshjes së Kosovës, një nga zgjidhjet është autonomia për veriun e Kosovës, sa realist është ky propozim?
“Këto “non-papera” janë në të vërtetë pamflete për provokime, dhe ne në rajon i përmbahemi lehtë kësaj. Diçka që nuk ka autor, adresë, kompani, politikë serioze dhe politikanë nuk e marrin seriozisht. Avokimi për autonominë e veriut të Kosovës është në të vërtetë ideja e ndarjes së asaj pjese nga e gjithë Kosova, dhe kjo do të ishte dëmi më i madh për serbët e Kosovës sepse shumica e tyre jetojnë në pjesë të tjera të Kosovës. Nuk ka autonomi askund me katër komuna të vogla dhe pak më shumë se 30,000 banorë. Ide të tilla janë të pakuptimta dhe luajnë me fatin dhe mbijetesën e serbëve të Kosovës në zonat ku ata jetojnë. Përndryshe, Kosova nuk do ta pranojë atë, kështu që këtu ka probleme dhe konflikte të reja, përsëri në dëm të serbëve.”
Dialogu midis Beogradit dhe Prishtinës pritet të vazhdojë në qershor, cilat janë pritjet tuaja nga ky proces, tani që kemi negociatorë të rinj në delegacionin e Kosovës?
“Nëse ka një dialog midis Beogradit dhe Prishtinës në qershor, do të jenë bisedime paraprake, asgjë konkrete. Ata do të diskutojnë se si të vazhdojnë dialogun dhe çfarë të përfshijnë në të. Do të thuhet se qëndrimet e të dy palëve janë më të largëta se më parë, gjë që tregon vështirësi në vazhdimin e dialogut. Dhe pas përfundimit të atij takimi, Kurti dhe Vuçiq do t’i drejtohen publikut të tyre përmes mediave. Kurti do të flasë për parimet mbi të cilat do të zhvillohet dialogu dhe papajtueshmërinë e Kosovës, dhe Vuçiç për presionet që po ushtrohen në Serbi dhe se si ai nuk lejon që Serbia të poshtërohet. Ai do të akuzojë Prishtinën se nuk është gati për kompromis.”
Sipas mendimit tuaj, cili do të jetë epilogu i dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, cili kompromis do të ishte i pranueshëm për Beogradin dhe Prishtinën?
“Epilogu i bisedës duhet të prodhojë ndonjë marrëveshje përfundimtare. Dhe kjo marrëveshje nuk mund të konsiderohet përfundimtare nëse nuk ka njohje reciproke. Nëse Serbia do të njihte pesë shtetet e reja që dolën nga ish-shteti i përbashkët i Jugosllavisë, përfshirë Malin e Zi në 2006, nuk është e qartë pse nuk do ta njihte Kosovën. Aq më tepër që Serbia nuk mund të ndikojë më në asnjë mënyrë në statusin e Kosovës si shtet, dhe nëse funksionon vetëm për shkak të dëmtimit të Kosovës, ajo dëmton vetëm marrëdhëniet e mira fqinjësore. Dhe do të ishte më mirë për serbët e Kosovës nëse Kosova dhe Serbia do të ishin në marrëdhënie të mira fqinjësore. Vendet më të rëndësishme të BE-së dhe SHBA-ve gjithashtu insistojnë në njohjen e ndërsjellë si dialogu përfundimtar. Nuk është e qartë se çfarë pretendimesh të tjera ka Serbia ndaj Kosovës kur të gjithë në Serbi, përfshirë Vuçiqin, e dinë se Kosova, si shtet i pavarur, është një fakt që nuk mund të ndryshohet në asnjë mënyrë. Pozicioni i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, të cilit Serbia iu drejtua për të marrë parasysh meritat e deklaratës së pavarësisë së Kosovës nga pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare dhe Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të KB, përcaktoi pa dyshim se deklarata e pavarësisë së Kosovës nuk është në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar ose Rezoluta e Këshillit.”
A mendoni se një kompromis nuk do të jetë i nevojshëm?
“Sa i përket kompromiseve të mundshme, duhet të sqarohet. Vuçiq vazhdimisht flet për të, për ndonjë zgjidhje kompromisi, pa sqaruar kurrë se çfarë nënkupton me këtë. Çfarë kompromisi, për çfarë çështje dhe çfarë duhet të thotë. Ai nuk e shpjegon me vetëdije atë, sepse pret nga diku një shans ose një ofertë që entiteti i Republika Srpska të shkëputet nga BiH dhe të bashkohet me Serbinë, në mënyrë që të dalë se Serbia ende mori diçka dhe pastaj ajo mund të heqë dorë nga Kosova. Dhe në Kosovë, ai dëshiron vetëm Bashkimin e Komunave Serbe dhe ekterteritorialitetin e manastireve dhe pronave të Kishës Ortodokse Serbe“, transmeton InfoShqip.
“Nga ana tjetër, pala kosovare është e mendimit se linja e fundit e kompromisit është plani i Ahtisaarit brenda kornizës së miratimit të Kushtetutës së Kosovës, e cila i garanton pakicës serbe të drejta më të mëdha se çdo pakicë kombëtare në vendet evropiane.”
Cili është qëndrimi juaj për formimin e Unionit të Komunave Serbe?
“Komuniteti i komunave me shumicë serbe duhet të ishte formuar tashmë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, sepse ky është një detyrim nga plani i Ahtisaarit dhe asnjë marrëveshje me Serbinë nuk ishte e nevojshme për këtë. Këto janë komuna të Kosovës, domethënë çështja e brendshme e Kosovës, dhe kjo duhet të ishte bërë në bashkëpunim me serbët dhe të tjerët që jetojnë në ato komuna. Asnjë shtet nuk nënshkruan marrëveshje me një shtet tjetër për çështjen e tij të brendshme (në këtë rast atë komunitet), por i zgjidh ato çështje vetëm me qytetarët e tij dhe në përputhje me rendin e brendshëm kushtetues dhe ligjor. Unë nuk besoj se Serbia do të nënshkruajë një marrëveshje me Bosnjën për një komunitet të komunave me shumicë boshnjake në Sanxhak ose me Kosovën për një bashkim të komunave me një shumicë shqiptare në Serbinë e Jugut.”
Kush do të luajë një rol kryesor në arritjen e një marrëveshje përfundimtare midis Beogradit dhe Prishtinës?
“Roli kryesor në përfundimin e dialogut midis Beogradit dhe Prishtinës për normalizimin e marrëdhënieve të ndërsjella, i cili përfshin njohjen e ndërsjellë, mund të luhet nga vendet që ndihmuan në mënyrë të konsiderueshme çlirimin e Kosovës nga Serbia dhe krijimin e një shteti të pavarur. Kjo do të thotë, SHBA së bashku me vendet kryesore të BE, të tilla si Gjermania, Britania e Madhe, Franca. Kjo përfundimisht përfundon procesin e krijimit të shteteve të reja në ish-Jugosllavi brenda kufijve ekzistues. Kjo do të jetë mirë edhe për Serbinë, sepse do të ndalojë entuziazmin se do të lëvizë kufijtë drejt fqinjëve të saj dhe iluzionin se mund të jetë më i madh se sa është. Serbia do t’i kthehet vetes, zhvillimit të saj dhe marrëdhënieve të mira me fqinjët e saj. Ky do të jetë kontributi i tij për paqen dhe sigurinë në rajon. BE, si një bashkësi e shteteve sovrane, do të ndihmojë si ndërmjetës në dialog, por në vetvete nuk ka forcën për ta përfunduar atë me sukses. Detyrimi i ashpër dhe veprimi kundër Kosovës në nivelin ndërkombëtar nuk i sjell asnjë përfitim Serbisë.”
Ju jeni një nga intelektualët e shquar dhe një nga ekspertët më të mirë të situatës politike në Kosovë, a do të pranonit të ishit pjesë e delegacionit të Kosovës në dialogun me Serbinë?
“Nuk kam një ftesë për tu përfshirë zyrtarisht në atë proces, do të isha i gatshëm të ndihmoj, por kjo nuk varet nga vullneti dhe gatishmëria ime”- tha ai./Infoshqip.com
