Mediat proqeveritare prezantuan njoftimin se Komisioni Evropian dhe Shërbimi Evropian i Veprimit të Jashtëm (EEAS) kanë nisur zyrtarisht procedurën për ndryshimin e pozicionit negociator të BE-së për kapitullin 35, i cili i referohet dialogut me Prishtinën, në mënyrë që të përfshijë detyrimet e dakorduara në Ohër, si presione dhe “kurthe” të reja për Serbinë që vijnë nga Brukseli, thekson portali “European Western Balkans”.Kur nënshkroi Marrëveshjen e Brukselit në vitin 2013, qeveria serbe u angazhua për normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën. Ai proces zyrtarisht u bë pjesë e negociatave të Serbisë në kuadër të kapitullit 35, i cili normalisht në politikën e zgjerimit përfshin të gjitha çështjet që nuk mund të klasifikohen në asnjë kapitull tjetër të negociatave. Në Pozicionin e Përbashkët të Bashkimit Evropian në lidhje me Kapitullin 35 të datës 30 nëntor 2015, ndër të tjera thuhet se standardet kalimtare për këtë kapitull do të përditësohen, për të monitoruar zhvillimet e ardhshme në kuadër të Dialogut. Sidoqoftë, nuk është lajm i ri që marrëveshja e arritur në Ohër do të bëhet pjesë zyrtare e kornizës së negociatave për anëtarësimin e Serbisë në Bashkimin Evropian.
Presioni i BE-së
Në fjalimin e parë pas arritjes së marrëveshjes në Ohër, Përfaqësuesi i Lartë i BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Joseph Borrell, tha më 19 mars 2023 se Brukseli do të monitorojë respektimin e marrëveshjes dhe se ajo do të bëhet pjesë e procesit të negociatave ndërmjet Serbisë dhe Kosovës në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në BE. Maja Bjeloš, një studiuese në Qendrën e Beogradit për Politikat e Sigurisë (BCBP) dhe anëtare e Grupit Punues për Kapitullin 35 të Konventës Kombëtare të BE-së (NCEU), i thotë EWB se përfaqësuesit e BE-së ishin të qartë gjatë takimeve me zyrtarët e Beogradit dhe Prishtinës se zbatimi i marrëveshjes së Brukselit dhe Ohrit duhet të jetë kusht në procesin e anëtarësimit. “Prandaj, është e sigurt që pritet që Komisioni Evropian të insistojë në zbatimin e marrëveshjes nga Ohri dhe të bëjë presion mbi negociatorët”, thotë Bjeloš.
Kapitulli 35
Kapitulli 35, së bashku me kapitujt që kanë të bëjnë me shtetin e së drejtës (23 dhe 24) janë të ashtuquajtur kapituj bllokues, që do të thotë se pa progres në këto tri fusha, nuk mund të ketë përparim në fushat e tjera. Kapitulli 35 në rastin e Serbisë nënkupton një mekanizëm për monitorimin e zbatimit të marrëveshjeve të arritura në kuadër të dialogut ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Kjo do të thotë se në këtë kapitull janë të gjitha obligimet që Serbia duhet t’i zbatojë nga marrëveshja në dialog nga të gjitha marrëveshjet e mëparshme ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Mirëpo, Maja Bjeloš thekson se në pesë vitet e fundit, liderët në Serbi dhe Kosovë nuk ishin plotësisht konstruktivë në procesin e negociatave dhe BE-ja nuk ishte një ndërmjetës i suksesshëm, prandaj SHBA-të morën dorën e sipërme në proces. “Pavarësisht ndikimit të SHBA te liderët e Kosovës dhe Serbisë për zbatimin e marrëveshjeve të dakorduara, nuk jam optimist se dialogu përfundimisht do të kontribuojë për një cilësi më të mirë të jetës dhe pozitën e komunitetit serb në Kosovë”, thotë Bjeloš.
Prapaskenat
Edhe pse Hungaria, si dhe 5 vendet e BE-së që nuk e njohin Kosovën (Spanja, Greqia, Qiproja, Sllovakia dhe Rumania), pranuan planin franko-gjerman që u pranua në Ohër, në fillim të vitit pati spekulime në mediat se Hungaria, e cila normalisht njeh pavarësinë e Kosovës, mund të bllokojë ndryshimin e pozicionit negociator të BE-së për kapitullin 35.Burime të shumta konfirmuan se një gjë e tillë është tentuar nga Komisioneri për Zgjerim nga Hungaria, Oliver Varhelyi, dhe se kjo është arsyeja pse procesi i hartimit të propozimit për ndryshime në Kapitullin 35, i cili është në krye të Komisionit Evropian, është vonuar. Sipas aneksit të marrëveshjes së Ohrit, puna për këto ndryshime është dashur të fillojë menjëherë pasi palët të kenë arritur marrëveshje në mars.Siç mëson portali EWB nga Këshilli, pritet që kjo çështje të jetë në agjendën e një prej mbledhjeve të radhës.
