Pas dhjetë ditësh ofensivë diplomatike, Serbia dhe Kosova arritën një marrëveshje për lirinë e lëvizjes në pjesën e kartave të identitetit, kur do të hyjë në fuqi dhe çfarë do të thotë në praktikë?

Beogradi dhe Prishtina ranë dakord që Serbia të mos lëshojë një dokument hyrje/dalje për mbajtësit e letërnjoftimeve të Kosovës që udhëtojnë nëpër Serbi, dhe Kosova nuk do të lëshojë të njëjtin dokument për mbajtësit e letërnjoftimeve serbe, transmeton InfoShqip.

Më e rëndësishmja për komunitetin serb të Kosovës: marrëveshja parasheh që ata të mund të udhëtojnë lirshëm ndërmjet Kosovës dhe Serbisë me kartat e tyre të identitetit. Një marrëveshje për riregjistrimin nuk është arritur dhe ka pak vend për të besuar se do të arrihet.

Marrëveshja e re do të thotë udhëtim më i lehtë për qytetarët e Kosovës që kanë dokumente të Kosovës përmes Serbisë. Praktika e mëparshme e lëshimit të dokumentit të hyrje/daljes nënkuptonte që personi i cili vjen në vendkalim me letërnjoftim të Kosovës shtypet me një letër në të cilën të gjitha informatat janë realisht të dukshme në letërnjoftim të Kosovës, por me vulë serbe. Më pas, udhëtari, me atë letër dhe letërnjoftimin e Kosovës, do të vazhdonte udhëtimin e tij nëpër Serbi.

Problemet e deritanishme

Praktika çoi në mbipopullim të konsiderueshëm në vendkalime dhe shumë shqiptarë e shihnin pritjen shtesë si një formë poshtërimi dhe shmangnin udhëtimin nëpër Serbi sa herë që mundeshin.

Marrëveshja mund të nënkuptojë gjithashtu një lajm të mirë për serbët e Kosovës të cilët mund të marrin garanci shtesë për të drejtën e përdorimit të dokumenteve serbe.

Menjëherë pas arritjes së marrëveshjes për lirinë e lëvizjes në vitin 2011, pala kosovare filloi praktikën e konfiskimit të letërnjoftimeve serbe, e cila ishte veçanërisht e përhapur në mesin e komunitetit në jug. Sipas interpretimit të qeverisë së Kosovës, këto ishin dokumente ilegale, qarkullimi i të cilave në Kosovë nuk ishte negociuar me Serbinë.

Marrëveshja për lirinë e lëvizjes, për kryetaren e ekipit negociator të Kosovës në atë kohë, Edita Tahiri, i referohej vetëm kartave të identitetit të qytetarëve nga Serbia qendrore.

Edhe pse konfiskimi i dokumenteve është pezulluar, letërnjoftimet serbe të qytetarëve që jetojnë në Kosovë, kryesisht serbë të Kosovës, konsiderohen të paligjshme. Në dhjetor të vitit 2015, Tahiri mori vendim edhe për ndalimin e përdorimit të “letërnjoftimit të institucioneve paralele” dhe për disa ditë serbët e Kosovës mund të përdorin kartat e identitetit serb vetëm në vendkalimet Jarinje dhe Bërnjak në veri. Vendimi u pezullua, por praktika mbeti, shumica e serbëve të Kosovës që nuk kanë letërnjoftim të Kosovës, nuk do të shkojnë në Merdar, edhe kur është një rrugë më e shkurtër për në destinacion.

Marrëveshje gojore

Marrëveshja e re mund të parandalojë përpjekje të ngjashme nga qeveria e Kosovës në të ardhmen dhe të jetë një tjetër garantues i asaj që tashmë është në Ligjin e Kosovës për Shtetësinë – të drejtën për shtetësi të shumëfishta. Megjithatë, ende nuk është plotësisht e qartë nëse marrëveshja është vërtet e re dhe nëse do të legalizojë edhe letërnjoftimet serbe të serbëve të Kosovës.

Marrëveshja është gojore. Marrëveshja është arritur në vitin 2011”, tha Vuçiq të dielën pasi lajmi për marrëveshjen u njoftua nga Përfaqësuesi i Lartë i BE-së për Punë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, në një video-mesazh.

Nga aspekti i së drejtës ndërkombëtare, marrëveshjet gojore që do të ishin të detyrueshme janë të mundshme,” shpjegon për DW Miloš Hrnjaz, profesor i asociuar në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd. Ai shton megjithatë se marrëveshje të tilla janë shumë të rralla.

Për gazetaren e N1 me origjinë nga Leposaviqi, Sanja Sovrliq, është e pabesueshme që pas takimeve në Bruksel dhe vizitës së zyrtarëve të lartë të BE-së dhe Uashingtonit, Borel me mjete moderne të komunikimit njoftoi se është arritur një marrëveshje.

Duket se presidenti serb dhe kryeministri i Kosovës e kuptojnë njëri-tjetrin më mirë kështu sesa kur janë ulur përballë njëri-tjetrit. “Është vërtet e pabesueshme që një temë që shkaktoi kaq shumë tensione mes Beogradit dhe Prishtinës u dakordua gojarisht dhe se garancia e vetme e Bashkimit Evropian ishin disa postime në Twitter, përfshirë atë me një video mesazh nga kreu i diplomacisë evropiane”, tha ajo për DW.

Në Kosovë gjithçka rrotullohet rreth simboleve

Një nga interpretimet mund të jetë se marrëveshja gojore e kësaj fundjave ka rënë dakord se si të zbatohet ajo që është rënë dakord në vitin 2011, gjë që mbështetet nga deklarata e Vuçiqit se diçka nga marrëveshja e vitit 2011 është korrigjuar dhe se nesër mund të ndryshojë.

Megjithatë, obligimi i Kosovës për të respektuar të drejtën e serbëve të Kosovës për të përdorur letërnjoftimet e tyre serbe do të ishte një hap i rëndësishëm përpara në drejtim të respektimit të të drejtave të komuniteteve. Gjithashtu, do të ishte në përputhje me kërkesën e të dërguarit special të SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar.

“Le të jemi realistë. Ata persona në Kosovë kanë shtetësi të dyfishtë. Ata janë shtetas të Kosovës dhe Serbisë. Në këtë kuptim, e drejta e tyre duhet të mbrohet nga të dyja palët”, tha Escobar në një intervistë për N1.

Megjithatë, edhe për publikun serb në Kosovë, ato aspekte të mundshme të marrëveshjes janë në hije nga ajo që shihet gjerësisht si një dorëzim i Vuçiqit ndaj kërkesave të Kurtit, një triumf i parimit të reciprocitetit dhe një tradhti ndaj interesave kombëtare serbe.

“Marrëveshja e fundit për lirinë e lëvizjes tregoi se sa gjithçka rreth Kosovës sillet rreth simboleve,” thotë Sovrlic. “Publiku në Serbi vazhdimisht mëson, e pastaj shumë shpejt harron se në Kosovë funksionon një rend tjetër kushtetues dhe juridik, pavarësisht nëse dikush e njeh apo jo. Shpallja e reciprocitetit rifuste temën e lirisë së lëvizjes dhe përshpejtoi procesin e negociatave. “Qytetarëve të Kosovës iu dha mundësia që të udhëtojnë në Serbi pa dokument shtesë, gjë që nuk ishte rasti më parë, por në këtë proces Serbia imponoi edhe çështjen e dokumenteve serbe të lëshuara nga departamentet e policisë të zhvendosura nga Kosova, të cilat Kosova i ka trajtuar diskriminuese. vitet e fundit”, thotë DW. Sovrlic.

Ndërtimi i besimit

Në vend të dokumentit të hyrjes/daljes, Serbia tani e tutje do të shfaqë një njoftim ku thuhet se i pranojnë kartat e identitetit të Kosovës vetëm për arsye praktike dhe se kjo nuk përbën njohje të Kosovës. Akti i “njohjes de facto të Kosovës” është përfundimi i shumë publikut kosovar.

Marrëveshja mund të paraqitet si ndërtim i besimit dhe diçka që mund të ndikojë në jetën e qytetarëve në të ardhmen, pavarësisht nga pikëpamjet e ndryshme për statusin e Kosovës. Megjithatë, në Kosovë dhe në Serbinë qendrore ushqehet fryma e mënyrës populiste të komunikimit. Kjo është arsyeja pse është e vështirë t’i përcillet publikut, i cili vazhdimisht po ngrohet me konfliktin dhe po antagonizon shqiptarët/serbët, se është shumë mirë, pavarësisht nga realitetet e ndryshme dhe qëndrimet politike ndaj një çështjeje, që njerëzit të lëvizin lirshëm me dokumentet që posedojnë”, përfundon ajo./InfoShqip.com


PËRGJIGJU

Ju lutemi shkruani komentin tuaj!
Ju lutem shkruani emrin tuaj këtu