Shtetet e Bashkuara do ta dinin se Rusia po përgatit një sulm bërthamor ndaj Ukrainës dhe Moska mund të dëshirojë të dihet, thanë ekspertët e armëve bërthamore për agjencinë franceze të lajmeve AFP.
Presidenti rus Vladimir Putin ka hapur mundësinë e përdorimit të armëve bërthamore nëse kërcënohet “integriteti territorial” ose mbijetesa e Rusisë.
Vendimi i Moskës të premten për të aneksuar katër rajone pjesërisht të okupuara të Ukrainës, potencialisht do të thotë se Rusia mund të konsiderojë një përgjigje bërthamore ndaj sulmeve në territorin që pretendon.
Nëse një përshkallëzim i tillë do të materializohej, ai ka të ngjarë të ishte në formën e një arme bërthamore më të vogël taktike, ndoshta të lëshuar në një raketë balistike me rreze të shkurtër Iskander, sipas ekspertëve.
Ndërsa analistët ushtarakë po i nënvlerësojnë kërcënimet e Moskës tani për tani, dhe zyrtarët amerikanë thonë se nuk kanë parë ndonjë aktivitet që do të tregonte plane të tilla, shërbimet perëndimore të mbrojtjes dhe inteligjencës po monitorojnë nga afër nëse do të shfaqen kërcënime reale atomike.
Ku janë bombat?
Përgatitjet për një sulm do të ishin të dukshme, tha për AFP Pavel Podvig, një studiues i lartë në Institutin e OKB-së për Çarmatimin në Gjenevë.
Raporti i institutit për vitin 2017 tregon 47 objekte magazinimi bërthamor në të gjithë Rusinë – 12 objekte kombëtare dhe 35 baza.
Ata monitorohen vazhdimisht nga inteligjenca dhe satelitët ushtarakë të Shteteve të Bashkuara dhe vendeve të tjera.
Ato madje mund të shikohen nga afër nga satelitët komercialë, siç tregohet nga shumë imazhe të përditësuara rregullisht të aktivitetit në objektet bërthamore të Koresë së Veriut.
Podvig thotë se Rusia ka vendosur kokat e saj bërthamore strategjike ose me rreze të gjatë veprimi në terren, në raketa, bombardues dhe nëndetëse.
Por armët e tij bërthamore jostrategjike ose taktike, nga të cilat ka deri në 2,000, janë të ruajtura, jo të montuara në automjete si Iskander, sipas Podvig.
“Nuk ka Iskander që enden me koka bërthamore. Është një armë në magazinë”, tha ai.
Si do ta dimë?
“Unë jam i bindur se Shtetet e Bashkuara do të shohin çdo përgatitje ruse për të përdorur armë bërthamore,” tha Mark Cancian, një ish-zyrtar në Departamentin e Mbrojtjes dhe Energjisë të SHBA-së, i cili ka punuar në çështjet e armëve bërthamore.
“Armët duhet të dalin nga magazinimi, njësitë e përfshira duhet të alarmohen dhe rusët gjithashtu mund të lajmërojnë forcat e tyre strategjike bërthamore,” i tha AFP Cancian, tani në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare në Uashington.
Ai tha se kjo do të shihet gjithashtu nga përgatitjet e mundshme të dukshme të forcave tokësore ruse, lëshimi i pajisjeve mbrojtëse dhe udhëzimet se si të operohet në një mjedis bërthamor.
“Gjithçka do të shihej,” vuri në dukje ai.
Podvig tha se Moska, ashtu si Uashingtoni, ka pranuar për dekada nevojën për menaxhim të disiplinuar të kokave të saj bërthamore dhe se sistemi është mjaft i fortë dhe i dukshëm.
“Ne mund të jemi absolutisht të sigurt se nuk ka objekte të fshehura,” tha ai.
“Armët bërthamore kanë nevojë për një strukturë të caktuar, njerëz të trajnuar dhe mirëmbajtje. Ju nuk mund ta bëni këtë në një vend të rastësishëm.”
“Ju ndoshta mund të kontrabandoni disa bomba nga magazina pa u zbuluar,” tha ai.
Por kjo ka rreziqe, duke përfshirë provokimin e një sulmi parandalues nga Perëndimi.
“Rusët nuk do të ishin kurrë të sigurt nëse nuk do të zbuloheshin. Kjo do të ishte kumar”, tha Podvig.
Për më tepër, shtoi ai, ka më shumë gjasa që Rusia do të donte që Perëndimi t’i shihte përgatitjet e saj si një paralajmërim.
“Do të ishte një hap i përshkallëzimit (dhe) Rusia do të donte që ai të ishte i dukshëm”, tha Podvig.
Duke paralajmëruar botën
Shtetet e Bashkuara kishin paralajmëruar për javë të tëra përpara pushtimit rus të 24 shkurtit se Rusia synonte të sulmonte Ukrainën, duke kërkuar të përgatiste Kievin dhe aleatët e tij – dhe ndoshta të largonte Moskën të vepronte.
A do ta paralajmëronte hapur Uashingtoni botën nëse zbulonte se Rusia po planifikonte një sulm bërthamor? Kjo mund të shkaktojë panik të paparë, jo vetëm në Ukrainë, por edhe në zona të tjera që mund të preken nga shiu radioaktiv.
Një alarm i tillë mund të bëhet global nëse njerëzit prisnin një luftë bërthamore transkontinentale.
Shtetet e Bashkuara pothuajse me siguri do të alarmojnë aleatët dhe fuqitë e tjera, duke përfshirë Kinën dhe Indinë, duke shpresuar të bëjnë presion ndaj Moskës që të tërhiqet ose të përballet me izolimin ndërkombëtar.
Uashingtoni ka të ngjarë të konsiderojë lëshimin e paralajmërimeve publike të dobishme për të rritur presionin ndaj Rusisë, beson Podvig.
“Strategjia duhet të bazohet në izolim. Mesazhi i papranueshmërisë duhet të përforcohet – se është krim”, tha ai.
“Ky mesazh mund të ketë vlerë parandaluese.”
