Kanë kaluar 8 vjet, që kur presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan vizitoi Xinjiangun, territorin formalisht autonom kinez të banuar nga myslimanët ujgurë, por që jetojnë nën kontrollin e rreptë të autoriteteve komuniste.
Ndërkohë,në vitin 2009 Erdogan e quajti shtypjen e ujgurëve një “gjenocid”, duke shkaktuar zemërimin e Pekinit, dhe duke e forcuar imazhin e tij si një udhëheqës mysliman sfidues, i gatshëm që t’ia përplasë të vërtetën në fytyrë çdo lloj pushteti totalitar.
Tetë vjet duken si një jetë e tërë, nëse kihet parasysh fakti se sa shumë i ka shkelur të drejtat e ujgurëve në pothuajse çdo aspekt të jetës Partia Komuniste Kineze. Deri më tani, shumica e botës ka dëgjuar për miliona ujgurë që janë mbyllur me forcë në kampe përqendrimi në Xinjiang (megjithëse askush nuk duket se po bën shumë për këtë gjë).
Pekini thotë se të internuarit po “de-radikalizohen”,dhe po mësojnë se si të jenë qytetarë të mirë. Gjithashtu Kina pretendon se ata janë të lirë që të largohen kur të duan.
Si një ujgur, babai i të cilit u internua, u torturua dhe u la i lirë nga një kamp kinez përqendrimi 2 vjet më vonë me një këmbë të thyer, unë mund t’ju siguroj që këto kampe nuk janë gjë tjetër veçse burgje përmes së cilëve po kryhet një spastrim etnik dhe gjenocid kulturor.
Megjithatë, shtypja e ujgurëve nuk filloi me kampet. Edhe kur Erdogan vizitoi Xinjiangun, shumë ujgurë po përpiqeshin që të largoheshin prej andej. Ata e panë vizitën e Erdogan si një gjest solidariteti. Ujgurët janë një popull etnikisht turk, dhe gjuha jonë është e lidhur ngushtë me turqishten.
Ndaj,zhvendosja drejt Turqisë ishte e logjikshme, veçanërisht duke pasur parasysh se si ky vend u ka ofruar ujgurëve azil që prej vitit 1952. Por ajo që dukej si një ide e mirë në vitin 2012, rezultoi të jetë një shpresë e rreme.
Përpjekjet autoritare të Erdogan për të mbajtur pushtetin në Turqi, përmes shtypjes së medias së lirë dhe mbylljes së gojës së disidentëve, e kanë bërë atë një aleat jo shumë komod për demokracitë liberale. Dhe teksa po përballet me një krizë ekonomike në vend, ai ka arsye të forta të afrohet me presidentin rus Vladimir Putin dhe atë kinez Xi Jinping.
Dhe për fatin e keq, kjo gjë përkthehet shpesh në ndryshimin e politikës së Ankarasë ndaj 35.000 ujgurëve që ndodhen në Turqi, nga ofrimi i një strehe të sigurt, tek shtypja e tyre.
Pas vitit 2014, shumica e ujgurëve e kanë pasur shumë më të vështirë që të marrin leje qëndrimi ose shtetësinë turke. Ata jo vetëm qënuk po munden të sigurojnë dot jetesën, por rrezikojnë që të internohen nëse kthehen në Xinjiang.
Gjithashtu,Kina ka refuzuar të rinovojë pasaportat e tyre. Gradualisht, një qeveri turke që supozohej t’u ofronte atyre liri, tani po sulmon familjet ujgure duke arrestuar qindra njerëz, dhe duke koordinuar me Pekinin dëbimin e tyre.
Merrni rastin e Zinnetgul Tursun, një refugjate ujgure, familja e së cilës ishte me fat që mori statusin e rezidentin në Turqi. Dy vjet më parë, familja e saj (përfshirë 2fëmijë të vegjël) u arrestua papritur. Tursun u cilësua pa asnjë arsye zyrtare një emigrante e paligjshme nga Taxhikistani, dhe u rikthye përsëri në Kinë me fëmijët e saj.
