Me afrimin e zgjedhjeve në Turqi dhe mundësinë e një disfate për Rexhep Tajip Erdogan, një nga pyetjet kryesore për politikën e jashtme të Ankarasë në ditët në vijim është nëse do të ketë të njëjtën marrëdhënie me Rusinë.
Vladimir Putin përshëndeti rritjen e bashkëpunimit mes Rusisë dhe Turqisë në fund të prillit gjatë një bisede me Erdoganin për inaugurimin e centralit bërthamor Akuyu, të ndërtuar dhe operuar nga Rosatom në pronësi të Rusisë, i cili do të mbulojë rreth 10% të nevojave për energji të Turqisë.
Duke theksuar investimet ruse të energjisë në Turqi dhe krijimin e një sektori të ri për të mbështetur ekonominë e saj në vështirësi, Putin la të kuptohet se cilin kandidat presidencial ai mbështet.
“Ndërtimi i termocentralit të parë bërthamor në Turqi dhe krijimi i një teknologjie të re është një shembull tjetër bindës se sa shumë po bëni ju, President Erdogan, për vendin tuaj, për zhvillimin e ekonomisë së tij, për të gjithë qytetarët turq”, tha Putin.
Gjasat që Kilicdaroglu të mundë Erdoganin
Deri në momentin e fundit, sondazhet i kanë dhënë epërsi vazhdimisht Kemal Kiliçdaroglu ndaj Rexhep Tajip Erdogan, ndërsa ka mundësi që beteja të vendoset në raundin e dytë.
Megjithatë, menaxheri i institutit të sondazheve Konda, Bekir Agirdir beson, siç ka deklaruar për rrjetin turk 124, se shanset që Kilicdaroğlu të fitojë ndaj Erdoganit janë rritur pas tërheqjes së Muharrem Ince nga gara.
“Nuk do të çuditem nëse Kilicdaroglu merr 51% të votave në raundin e parë”, theksoi ai.
Rusia është fokusuar në forcimin e lidhjeve ekonomike me Turqinë, ndërsa bashkëpunimi i tyre ushtarak është intensifikuar me blerjen e S-400 nga Ankaraja, rritjes së % e gazit të saj natyror nga Moska si dhe sasi të mëdha nafte dhe qymyri. Përveç kësaj, Turqia është një magnet për investimet ruse, duke përfshirë sektorin e pasurive të paluajtshme, dhe një strehë e sigurt për mijëra rusë pas pushtimit të Ukrainës.
Megjithatë, edhe nëse Erdogan humbet politika e Ankarasë ndaj Kievit dhe Moskës nuk do të ndryshojë në mënyrë dramatike sipas analistëve. Për James Jeffrey, ish-ambasador i SHBA-së në Turqi dhe kryetar i Programit të Lindjes së Mesme në qendrën kërkimore Wilson në Uashington, synimet e politikës së jashtme turke do të mbetën në ekspansionizmin rus, por edhe për të shmangur sfidën nga Moska ose prishjen e marrëdhënieve ekonomike me përfitim reciprok për të dy vendet.
Kilicdaroglu nuk duket se ka një pozicion të qartë për Ukrainën, sipas Ilya Kuza, një analist në Institutin ukrainas për të Ardhmen, megjithëse një këshilltar i kandidatit presidencial të aleancës gjashtëpalësh tha se Kilicdaroglu, duke ndjekur hapat e Erdoganit do të vazhdojë ndërmjetësimin mes Kievit dhe Moskës nëse ai fiton.
Megjithëse Ankaraja nuk dëshiron një fitore të Rusisë në Ukrainë dhe për rrjedhojë të rimarrë kontrollin e plotë të veriut të Detit të Zi, “Kilisdaroglu, ashtu si Erdogan, mund të mos zbatojë sanksionet e NATO-s ndaj disa sektorëve të tregtisë dhe ekonomisë ruse, të cilat turqit e konsiderojnë si një goditje të rëndësishme për ekonominë e lëkundur”, vëren Jeffrey.
Sa do të përmirësohen marrëdhëniet e Turqisë me Perëndimin?
Kilicdaroglu kërkon të rindërtojë marrëdhëniet me Europën dhe SHBA-në, gjë që gjithashtu mund të hapë rrugën për heqjen e shpejtë të vetos së Erdoganit për anëtarësimin e Suedisë në NATO, të cilën Putini i shmanget.
Për Jeffrey-n, “Kilicdaroglu, ashtu si Erdogani, ndoshta do të mbrojë interesat turke kundër Greqisë, PKK-së dhe Armenisë. Por nëse Erdogan rizgjidhet, marrëdhëniet ndoshta do të përmirësohen.
Një fitore për Kilicdaroglu do të simbolizonte forcimin e lidhjeve të Turqisë me Perëndimin, sipas Evren Balta, kryetar i Departamentit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin privat Oziegin të Stambollit.
“Kjo do të shënojë kthimin e Turqisë në Perëndim, veçanërisht për sa i përket vlerave që përfaqëson aleanca perëndimore. Aleanca e gjashtë partive opozitare u formua për të rikthyer demokracinë në Turqi”, tha ai.
Pse marrëdhëiniet e Turqisë me Rusinë mund të prishen nëse mposhtet Erdogan?
Për presidentin rus, Erdogan ka qenë një partner i besueshëm gjatë gjithë këtyre viteve.
“Putinit i pëlqen të merret me liderë që ai i sheh si të fortë dhe të parashikueshëm, edhe nëse ata janë duke bombarduar aleatët e tij në Siri ose duke kundërshtuar Rusinë dhe aleatët e saj direkt ose indirekt në Ukrainë, Kaukaz, Libi”, tha Jeffrey.
“Kjo nuk do të thotë se unë mendoj në provat se Putin beson se Kilitnstaroglu do të mbajë një qëndrim më të ashpër ndaj tij sesa Erdogani (në disa raste). Por Putinit i pëlqen të merret me njerëz që ai njeh dhe që mendojnë si ai. Dhe ky është Erdogani, jo Kilicdaroglu”.
Megjithatë, siç vë në dukje Eleonora Tafuro nga instituti italian i studimeve politike ndërkombëtare, Putini sigurisht që mbështet Erdoganin, por ai do të jetë i gatshëm të punojë edhe me Kilicdaroglu.
Marrëdhëniet me Turqinë janë jetike për të, veçanërisht tani, dhe ai nuk ka gjasa t’i humbasë ato, edhe nëse Erdogan largohet nga pushteti.
